Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ (hay đái tháo đường thai kỳ) là tình trạng bệnh lý do không thể dung nạp đường huyết, khiến lượng đường trong máu cao ở các mẹ bầu.
Tình trạng tăng đường huyết phát hiện lần đầu ở phụ nữ có thai được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phân thành hai nhóm gồm:
- Tiểu đường mang thai: Mức đường huyết đạt tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường, được phát hiện trong 3 tháng đầu thai kỳ và không bị mất đi sau khi sinh con.
- Tiểu đường thai kỳ: Mẹ bầu có mức đường huyết đạt tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh, được phát hiện trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ, thường phát hiện nhiều nhất từ tuần thứ 24 - 28 và đa số sẽ tự khỏi sau khi sinh con.

Bệnh tiểu đường thai kỳ chiếm khoảng 7% tổng số mẹ bầu và có xu hướng gia tăng

Ảnh hưởng đối với người mẹ

Phụ nữ có thai mắc tiểu đường thai kỳ có thể làm gia tăng khả năng sẩy thai, sinh non, đa ối, mổ lấy thai,... Tăng khả năng tiến triển thành tiểu đường typ 2 và các biến chứng khác liên quan đặc biệt là về tim mạch, có thể là:
- Cao huyết áp: Dễ tăng huyết áp hơn những thai phụ bình thường khác xảy ra nhiều biến chứng cho cả mẹ và thai nhi (sản giật, tai biến mạch máu não, suy gan và thận, thai chậm phát triển trong tử cung, sinh non và tăng tỷ lệ chết khi sinh). Tỷ lệ các mẹ bầu khi mắc bệnh bị tiền sản giật khoảng 12% cao hơn bình thường. 
- Sinh non: Các nguyên nhân dẫn đến sinh non là do kiểm soát glucose huyết muộn, nhiễm trùng tiết niệu, đa ối, tiền sản giật, tăng huyết áp.
- Sẩy thai và thai lưu: Tăng nguy cơ sẩy thai tự nhiên, các mẹ bầu hay bị sẩy thai liên tiếp cần phải được kiểm tra glucose huyết thường xuyên.

Ảnh hưởng đối với thai nhi

Tiểu đường thai kỳ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi chủ yếu vào giai đoạn 3 tháng đầu khiến bào thai không phát triển, dị tật bẩm sinh, sẩy thai tự nhiên bao gồm:
- Tăng trưởng quá mức và thai to: Do tăng vận chuyển glucose từ mẹ sang thai nhi, đã kích thích tụy của thai nhi bài tiết insulin kích thích thai phát triển. Thai to trong bệnh cảnh này có thể bị đột tử trong tử cung, đây cũng là hậu quả nghiêm trọng nhất của việc không kiểm soát đường huyết tốt.

Thai tăng trưởng quá mức do tăng vận chuyển glucose từ mẹ vào thai

- Hạ glucose huyết tương: Chiếm tỷ lệ khoảng 15% - 25% ở trẻ sơ sinh nguyên nhân thường do gan thai nhi đáp ứng kém với glucagon, khiến giảm khả năng tân tạo glucose từ gan.
- Vàng da sơ sinh: Chiếm khoảng 25% ở các mẹ bầu khi mắc bệnh. Làm tăng hủy hemoglobin dẫn đến tăng bilirubin huyết tương gây vàng da sơ sinh cho em bé.

Những tai biến này thường xảy ra vào tuần thứ 6 và 7. Đặc biệt 3 tháng cuối có hiện tượng tăng tiết insulin của thai nhi, làm cho bào thai phát triển quá mức. Các mẹ bầu nên theo dõi và làm theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi.

Cách tầm soát bệnh tiểu đường thai kỳ

Tầm soát tiểu đường thai kỳ thường được thực hiện từ tuần 24-28 của thai kỳ bằng các phương pháp phổ biến sau:
1. Xét nghiệm dung nạp glucose đường uống (OGTT):  
- Xét nghiệm dung nạp glucose một bước: nhịn ăn qua đêm, uống 75g glucose, đo đường huyết lúc đói, sau 1 giờ và 2 giờ.   
- Xét nghiệm dung nạp glucose hai bước:    
Bước 1: Uống 50g glucose, đo sau 1 giờ. Nếu cao, tiếp tục bước 2.     
Bước 2: Nhịn ăn, uống 100g glucose, đo lúc đói, sau 1 giờ, 2 giờ, 3 giờ.
2. Kiểm tra chỉ số đường huyết lúc đói: đo đường huyết lúc đói trong các lần khám thai.
3. Kiểm tra HbA1c: đo mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng qua, xét nghiệm có thể giúp xác định các trường hợp tiểu đường trước khi mang thai hoặc trong giai đoạn đầu thai kỳ.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, các mẹ bầu có tiền sử tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao diễn biến thành tiểu đường typ 2 trong tương lai. Bên cạnh đó, phụ nữ có thai mắc bệnh sẽ có khả năng bị tiểu đường trong những lần mang thai tiếp theo. Mẹ bầu và bé cũng dễ bị béo phì, rối loạn vận động – tâm thần, tăng cân quá mức sau khi sinh nếu không có chế độ ăn uống và luyện tập phù hợp.

Hiện nay, với đội ngũ y bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm, kỹ thuật chuyên môn cao và hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp là đơn vị tầm soát và điều trị các bệnh lý về sản khoa uy tín tại khu vực. Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp, quý khách vui lòng liên hệ tổng đài: 02773.875.993 hoặc Fanpage Bệnh viện Tâm Trí Đồng Tháp để được tư vấn và điều trị nhé!