Các biến thể mới của Coronavirus: Điều bạn nên biết

Lược dịch: Bác sỹ Nguyễn Hữu Tùng
Chủ tịch HĐQT Đại học Phan Châu Trinh, Tổng giám đốc Tập đoàn Y Khoa Tâm Trí - TMMC Healthcare

Nội dung bài viết được dịch từ nguồn: https://www.hopkinsmedicine.org/.../a-new-strain-of....

Vào tháng 12 năm 2020, các phương tiện truyền thông báo chí đã đưa tin về một biến thể mới của coronavirus gây ra COVID-19 và kể từ đó, các biến thể khác đã được xác định và đang được điều tra. Các biến thể mới đặt ra những câu hỏi: con người có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn không? Vaccine COVID-19 có còn tác dụng không? Có điều gì mới hoặc khác biệt mà bạn nên làm bây giờ để giữ cho gia đình mình được an toàn không?

Stuart Ray, M.D., Phó chủ tịch y khoa về phân tích và toàn vẹn dữ liệu và Robert Bollinger, M.D., M.P.H., Ray và Kamla Gupta - giáo sư về các bệnh truyền nhiễm, là các chuyên gia về SARS-CoV-2, loại virus gây ra COVID-19. Họ nói về những gì đã biết về các biến thể mới này và trả lời các câu hỏi và mối quan tâm mà bạn có thể có.

 

Tại sao coronavirus thay đổi?

 

Các biến thể của virus xảy ra khi có một sự thay đổi - hoặc đột biến - đối với gen của vi rút. Ray nói rằng bản chất của virus RNA như coronavirus sẽ tiến hóa và thay đổi dần dần. Ông nói: “Sự tách biệt về địa lý (Geographic separation) có xu hướng dẫn đến các khác biệt biến thể về mặt di truyền. Các đột biến trong virus - bao gồm cả coronavirus gây ra đại dịch COVID-19 - không phải là mới cũng không phải là bất ngờ".

Bollinger giải thích: “Tất cả các virus RNA đều đột biến theo thời gian, một số virus đột biến nhiều hơn những virus khác. Ví dụ, virus cúm thay đổi thường xuyên, đó là lý do tại sao các bác sĩ khuyên bạn nên chủng ngừa cúm mới mỗi năm."

 

Có đột biến coronavirus mới không?

 

Ray nói: “Chúng tôi đang thấy nhiều biến thể của coronavirus SARS-CoV-2 khác với phiên bản được phát hiện lần đầu ở Trung Quốc.

Ông lưu ý rằng một phiên bản đột biến của coronavirus đã được phát hiện ở miền đông nam nước Anh vào tháng 9 năm 2020. Biến thể đó, hiện được gọi là B.1.1.7, nhanh chóng trở thành phiên bản phổ biến nhất của coronavirus ở Vương quốc Anh, chiếm khoảng 60% trường hợp COVID-19 mới vào tháng 12. Hiện nay nó là dạng chủ yếu của coronavirus ở một số quốc gia.

Các biến thể khác nhau đã xuất hiện ở Brazil, California và các khu vực khác. Một biến thể được gọi là B.1.351, xuất hiện lần đầu tiên ở Nam Phi, có thể có khả năng lây nhiễm lại cho những người đã khỏi bệnh từ các phiên bản trước đó của coronavirus. Nó cũng có thể kháng một số loại vắc-xin coronavirus đang được phát triển. Tuy nhiên, các loại vaccine khác hiện đang được thử nghiệm dường như cung cấp khả năng bảo vệ khỏi bệnh nặng ở những người bị nhiễm B.1.351.

 

B.1.351: Một biến thể của Coronavirus đáng lo ngại?

 

Một trong những mối quan tâm chính về các biến thể của coronavirus là liệu các đột biến có thể ảnh hưởng đến việc điều trị và phòng ngừa hay không.

Biến thể được gọi là B.1.351, được xác định ở Nam Phi, đang được các nhà nghiên cứu xem xét kỹ hơn, những người có dữ liệu ban đầu cho thấy vắc-xin COVID-19 của Oxford-AstraZeneca cung cấp khả năng bảo vệ “tối thiểu” khỏi phiên bản đó của coronavirus. Những người bị bệnh do biến thể coronavirus B.1.351 sau khi tiêm vắc-xin Oxford-AstraZeneca đều bị bệnh nhẹ hoặc trung bình.

Biến thể B.1.351 đã được chứng minh là không gây ra bệnh nặng hơn so với các phiên bản trước đó. Nhưng nó cho thấy rằng những người sống sót sau virus coronavirus ban đầu một đợt nhiễm COVID-19 nhẹ hoặc vừa phải.

Các nhà nghiên cứu nghiên cứu những người nhận giả dược (không dùng vắc xin) trong thử nghiệm vắc xin COVID-19 ở Nam Phi của Novavax (Mỹ) đã so sánh các nhóm phụ của những người tham gia họ đã có hoặc không có kháng thể COVID-19 trước đó. Những người đã có kháng thể rất có thể đã bị nhiễm các biến thể cũ của SARS-CoV-2. Những nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc phục hồi từ COVID-19 không bảo vệ khỏi việc bị ốm trở lại vào thời điểm mà biến thể B.1.351 đang lan rộng ở đó.

 

Liệu vaccine COVID-19 có tác dụng trên các biến thể mới không?

 

Ray nói, “Có bằng chứng mới từ các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy một số đáp ứng miễn dịch đối với các vaccine hiện tại có thể kém hiệu quả hơn đối với một số chủng mới. Đáp ứng miễn dịch liên quan đến nhiều thành phần và việc giảm một thành phần không có nghĩa là vaccine sẽ không bảo vệ.
“Những người đã tiêm vaccine nên theo dõi những thay đổi trong hướng dẫn từ CDC [Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh] và tiếp tục các biện pháp phòng ngừa an toàn do coronavirus để giảm nguy cơ nhiễm trùng, chẳng hạn như đeo khẩu trang, giữ khoảng cách và vệ sinh tay.

Bollinger cho biết: “Chúng tôi đối phó với các đột biến hàng năm đối với virus cúm và cũng phải theo dõi loại coronavirus này giống như vậy,” Bollinger nói. Ông giải thích: “Nếu có một đột biến lớn xảy ra, quá trình phát triển vaccine có thể điều chỉnh những thay đổi, nếu cần.

 

Các biến thể coronavirus mới khác nhau như thế nào?

 

Bollinger nói: “Có 17 thay đổi di truyền trong biến thể B.1.1.7 từ Anh. “Có một số bằng chứng sơ bộ cho thấy biến thể này dễ lây lan hơn. Các nhà khoa học nhận thấy một sự gia tăng các trường hợp bị nhiễm ở những khu vực mà chủng vi khuẩn mới xuất hiện ”.

Ông lưu ý rằng một số đột biến trong phiên bản B.1.1.7 dường như ảnh hưởng đến protein gai của coronavirus, loại protein này bao phủ lớp phủ bên ngoài của SARS-CoV-2 và tạo cho virus hình dạng gai đặc trưng. Những protein này giúp virus bám vào các tế bào của con người trong mũi, phổi và các khu vực khác của cơ thể.

Bollinger nói: “Các nhà nghiên cứu có bằng chứng sơ bộ cho thấy một số biến chủng mới, bao gồm B.1.1.7, dường như liên kết chặt chẽ hơn với các tế bào của chúng ta. “Điều này dường như làm cho một số chủng mới này trở nên" dính "hơn do những thay đổi trong protein gai của biến chủng. Các nghiên cứu đang được tiến hành để hiểu thêm về việc liệu có bất kỳ biến chủng nào dễ lây truyền hơn hay không ”.

 

Các biến chủng của coronavirus có nguy hiểm hơn không?

 

Bollinger nói rằng một số đột biến này có thể cho phép coronavirus lây lan nhanh hơn từ người này sang người khác và nhiều trường hợp nhiễm trùng hơn có thể dẫn đến nhiều người bị bệnh nặng hoặc tử vong. Ngoài ra, có bằng chứng sơ bộ từ Anh cho thấy một số biến thể có thể liên quan đến bệnh nặng hơn. Ông nói: “Vì vậy, điều rất quan trọng là chúng tôi phải mở rộng số lượng các nghiên cứu giải trình tự gen để theo dõi các biến thể này.

Bollinger giải thích rằng có thể thuận lợi hơn cho một loại virus đường hô hấp phát triển để nó lây lan dễ dàng hơn. Mặt khác, các đột biến làm cho virus chết nhiều hơn có thể không tạo cơ hội cho vi rút lây lan hiệu quả. “Nếu chúng ta bị bệnh quá nặng hoặc chết nhanh chóng vì một loại virus cụ thể nào đó, virus sẽ ít có cơ hội lây nhiễm sang người khác hơn. Tuy nhiên, càng nhiều bệnh nhiễm trùng từ một biến chủng lây lan nhanh hơn sẽ dẫn đến nhiều ca tử vong hơn, ”ông lưu ý.

Một biến thể COVID-19 mới có thể ảnh hưởng đến trẻ em thường xuyên hơn các chủng trước đó không?
Ray nói rằng mặc dù các chuyên gia ở những khu vực mà chủng vi khuẩn mới đang xuất hiện đã phát hiện số ca mắc bệnh ở trẻ em ngày càng tăng, nhưng ông lưu ý rằng dữ liệu cho thấy trẻ em đang bị nhiễm các biến thể cũ cũng như chủng mới. “Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy bất kỳ biến thể nào có khuynh hướng đặc biệt để lây nhiễm hoặc gây bệnh cho trẻ em. Chúng tôi cần phải cảnh giác trong việc theo dõi những thay đổi như vậy, nhưng chúng tôi chỉ có thể suy đoán vào thời điểm này, ”ông nói.

 

Sẽ có thêm nhiều biến thể coronavirus mới?

 

Đúng. Miễn là coronavirus lây lan trong cộng đồng các đột biến sẽ tiếp tục xảy ra.

Ray nói: “Các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 được phát hiện hàng tuần. “Hầu hết đến và đi - một số vẫn tồn tại nhưng không trở nên phổ biến hơn; một số gia tăng số lượng trong một thời gian và sau đó biến mất. Khi một thay đổi trong mô hình lây nhiễm lần đầu tiên xuất hiện, có thể rất khó để biết điều gì đang thúc đẩy xu hướng - thay đổi đối với virus hay thay đổi trong hành vi của con người. Điều đáng lo ngại là những thay đổi tương tự đối với protein đột biến đang phát sinh độc lập trên nhiều lục địa.
Có các biện pháp phòng ngừa bổ sung COVID-19 cho các đột biến coronavirus mới không?

Bollinger nói rằng cho đến nay, không có biến thể coronavirus mới nào cần phải đặt ra bất kỳ chiến lược phòng ngừa mới. Ông nói: “Chúng tôi cần tiếp tục làm những gì chúng tôi đang làm.

Ray đồng tình: “Chưa có bằng chứng nào cho thấy các biến thể này khác nhau về mặt sinh học để đòi hỏi bất kỳ thay đổi nào trong các khuyến nghị hiện tại nhằm hạn chế sự lây lan của COVID-19,” ông nói. "Tuy nhiên, chúng ta phải tiếp tục cảnh giác đối với những hiện tượng như vậy."

Ray nhấn mạnh rằng hành vi của con người là quan trọng. Càng nhiều người bị nhiễm bệnh thì càng có nhiều cơ hội xảy ra đột biến. Hạn chế sự lây lan của vi rút thông qua duy trì các biện pháp bảo vệ COVID-19 (đeo khẩu trang, giữ khoảng cách và thực hành vệ sinh tay) sẽ làm cho virus ít có cơ hội thay đổi hơn. Nó cũng làm giảm sự lây lan của nhiều biến thể (có khả năng lây nhiễm hơn) nếu chúng xảy ra.
“Chúng ta cần nhấn mạnh lại các biện pháp y tế công cộng cơ bản, bao gồm đeo mặt nạ, giữ khoảng cách thể chất, thông gió tốt trong nhà và hạn chế tụ tập những người ở gần với hệ thống thông gió kém. Chúng ta tạo lợi thế cho virus phát triển khi chúng ta tụ tập trong những không gian hạn chế hơn” ông nói.

 

Về các biến thể của coronavirus, chúng ta nên lo lắng như thế nào?

 

“Hầu hết những thay đổi di truyền mà chúng ta thấy ở loại virus này giống như những vết sẹo mà con người tích tụ trong suốt cuộc đời - những dấu vết ngẫu nhiên trên đường, hầu hết không có ý nghĩa hay vai trò chức năng nào” Ray nói. “Khi bằng chứng đủ mạnh cho thấy, nếu sự thay đổi gen của virus gây ra sự thay đổi trong hành vi của nó, chúng ta sẽ có được cái nhìn sâu sắc mới về cách thức hoạt động của virus này”

“Về những biến thể này, chúng tôi không cần phải phản ứng thái quá,” Bollinger nói. “Tuy nhiên, như với bất kỳ loại virus nào, những thay đổi là điều cần được theo dõi để đảm bảo rằng việc thử nghiệm, điều trị và vaccine vẫn có hiệu quả. Các nhà khoa học sẽ tiếp tục kiểm tra các phiên bản mới của trình tự gen của coronavirus này khi nó phát triển. " “Trong thời gian chờ đợi, chúng ta cần tiếp tục tất cả các nỗ lực để ngăn chặn sự lây truyền virus và tiêm chủng cho càng nhiều người càng tốt, và càng sớm càng tốt.”

Nguồn :

Johns Hopkins Medicine’s Dean Paul Rothman talks about the new COVID-19 variants with pathologist Heba Mostafa, who has helped lead Hopkins’ efforts in COVID-19 testing.

Trưởng khoa Y học Johns Hopkins Paul Rothman nói về các biến thể COVID-19 mới với nhà bệnh lý học Heba Mostafa, người đã giúp dẫn dắt các nỗ lực của Hopkins trong thử nghiệm COVID-19.