Hạ canxi máu: nguyên nhân và cách phòng tránh

*Bài viết được tham khảo kiến thức chuyên môn từ Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Cẩm Ngân, Bác sĩ Nội khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp. 

1. Hạ canxi máu là gì?

Hạ canxi máu là tình trạng mức canxi trong máu thấp hơn mức bình thường. Nồng độ canxi huyết thanh toàn phần nhỏ hơn mức 8,5 mg/dL, trong điều kiện protein huyết tương bình thường, canxi ion hóa dưới mức 4,5 mg/dL.

Ảnh minh họa hạ canxi máu

Những chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo với một người trưởng thành mỗi ngày nên nạp vào cơ thể 1000 mg canxi. Trong đó sẽ có khoảng 20 - 40% lượng canxi sẽ được ruột hấp thụ, khoảng 20% sẽ được thận hỗ trợ bài tiết, 20% được đào thải qua các dịch tiêu hóa và phần canxi còn lại sẽ được đào thải ra ngoài cùng với phân.

2. Nguyên nhân dẫn đến hạ canxi máu là gì?

Hạ canxi máu xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bệnh có thể đến từ chế độ sinh hoạt, ăn uống hay xuất hiện từ biến chứng của một số bệnh khác. Một số nguyên nhân cơ bản của canxi máu như:
- Lượng canxi cung cấp cho cơ thể không đủ: nguyên nhân này thường gặp ở những đối tượng cơ thể có nhu cầu canxi cao như phụ nữ đang mang thai và cho con bú, trẻ em đang phát triển nhanh. Nếu cung cấp không đủ lượng canxi hàng ngày sẽ dẫn đến tình trạng hạ canxi máu.
- Thiếu Vitamin D: lượng vitamin D cung cấp cho cơ thể không đủ cũng là một trong số những nguyên nhân thường gặp dẫn đến hạ canxi máu. Ngoài ra, việc không tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời có thể gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa Vitamin D cho cơ thể, từ đó dẫn đến lượng canxi trong máu cũng bị ảnh hưởng.
- Bệnh lý về thận: các bệnh lý như suy thận cũng có thể dẫn đến hạ canxi máu, nguyên nhân do thận giảm bài tiết, các tế bào thận bị tổn thương làm giảm khả năng tổng hợp 1,25OH2D3. Ngoài ra, hội chứng Fanconi khiến lượng canxi qua thận giảm.
- Dùng các loại thuốc có tác dụng phụ gây ức chế hấp thu canxi: trong quá trình điều trị bệnh phải dùng thuốc hoặc trong đời sống dùng thực phẩm chức năng trong thành phần một số loại thuốc có tác dụng phụ gây ức chế hấp thu canxi. Nếu dùng nhiều và thời gian dài sẽ gây hạ canxi máu ở mức cao.
Ngoài ra, tình trạng hạ canxi máu còn liên quan đến hormon PTH của tuyến cận giáp. Đây là hormon có vai trò điều hòa nồng độ canxi trong máu, vậy nên, bất kỳ sự thay đổi nào từ PTH cũng có thể gây ảnh hưởng đến canxi trong máu. Mặc khác, các bệnh lý như viêm tụy cũng là nguyên nhân gây bệnh. Để xác định được chính xác nguyên nhân tình trạng hạ canxi, người bệnh nên được chẩn đoán bởi bác sĩ chuyên khoa tại các cơ sở y tế uy tín. 

3. Những biểu hiện thường gặp của bệnh hạ canxi máu.

Hạ canxi máu do nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng những trường hợp hạ canxi máu cấp tính có khả năng gây nguy hiểm đến người bệnh. Ngày nay, với nhịp sống hối hả thì đây là một căn bệnh đang khá phổ biến nên mỗi người đề phòng bệnh thông qua một số biểu hiện cơ bản thường có.

3.1. Biểu hiện hạ canxi máu mạn tính
Hạ canxi máu mạn tính có thể là hậu quả của giảm tiết hormon tuyến cận giáp, thiếu vitamin D, suy giảm phản ứng với hormon tuyến cận giáp hoặc vitamin D. Dưới đây là một số biểu hiện cơ bản của hạ canxi máu mạn tính:
- Tóc khô
- Da khô
- Móng tay, chân giòn dễ gãy
- Thiểu sản men răng, răng dễ hư, dễ gãy
- Mắc các bệnh về cơ tim, suy tim sung huyết: mệt mỏi, nhịp tim không đều, đau ngực, thở nhanh,...
- Múa giật
- Sa sút trí tuệ 

3.2. Biểu hiện hạ canxi máu cấp tính
Hạ canxi máu cấp tính thường gây nên các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng khi nồng độ canxi huyết tương < 1,9 mmol/l. Đây có thể xem là chuyển biến nặng của bệnh hạ canxi máu, mọi người cần chú ý một số biểu hiện sơ bộ của hạ canxi máu cấp tính:
- Tê quanh miệng, đầu ngón tay, đầu ngón chân
- Co giật, đôi khi xuất hiện tình trạng động kinh
- Cơ toàn thân đau nhức, cơ mặt bị co giật
- Co cứng cơ ở lưng và 2 chân
- Khó thở, suy tim cấp
- Co thắt thanh quản, phế quản
- Vọp bẻ, đau cơ
- Nuốt khó
- Lú lẫn, tâm thần

4. Cách sơ cứu cơ bản người bị hạ canxi máu

Khi gặp trường hợp người bị hạ canxi máu, đầu tiên cần tâm lý bình tĩnh, di chuyển bệnh nhân đến nơi thoáng mát. Giữ không gian xung quanh thoáng khí, có đủ không khí để thở. Cố giữ bệnh nhân ở trạng thái tỉnh táo và nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu. 

5. Những cách phòng tránh bệnh hạ canxi máu

Thông qua các nguyên nhân có thể gây ra bệnh hạ canxi máu cũng như một số biểu hiện của bệnh đã biết được sự nguy hiểm của căn bệnh mà mọi người vẫn luôn ít quan tâm đến. Những chuyên gia dinh dưỡng đã đưa ra khuyến cáo cho mọi người về các cách phòng tránh bệnh hạ canxi máu:
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: giúp phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh nguy hiểm có thể gặp phải
- Ăn uống thực phẩm giàu canxi: bao gồm sữa chua, sữa, ngũ cốc, phomai và các loại rau xanh có màu đậm. Đây là cách tốt nhất, hiệu quả và dễ dàng nhất để đảm bảo lượng canxi cho cơ thể
- Tham khảo ý kiến bác sĩ dùng thêm một số sản phẩm bổ sung canxi và vitamin D
- Tập thể dục: thường xuyên tập thể dục như đi bộ, bơi lội và một số môn thể thao khác sẽ giúp chắc khỏe xương và cải thiện sức khỏe bản thân.
- Không hút thuốc lá: hút thuốc lá gây mất lượng canxi qua nước tiểu
- Bổ sung vitamin D qua phơi nắng: buổi sáng phơi nắng trước 9h và buổi chiều sau 15h sẽ giúp tạo ra vitamin D nếu cơ thể đang thiếu. Tuy nhiên, nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn đang mắc ung thư da hoặc có nguy cơ ung thư da.

Thường xuyên tập thể dục cãi thiện sức khỏe bản thân

Bệnh hạ canxi máu có các cách phòng tránh rất đơn giản, áp dụng dễ dàng trong cuộc sống hàng ngày. Áp dụng các cách phòng tránh trên có thể vừa giúp ngừa bệnh hạ canxi máu vừa nâng cao sức khỏe bản thân mình.

Hiện nay, mọi người thường chủ quan và ít quan tâm đến bệnh hạ canxi máu. Bài viết giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này và khuyến cáo mọi người khi gặp phải một số biểu hiện của bệnh, cần đến gặp bác sĩ ngay để được thăm khám kịp thời.
Hiện nay, với đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm và các trang thiết bị y tế hiện đại, bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp là đơn vị thăm khám và điều trị bệnh hàng đầu trong khu vực. Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp, quý khách vui lòng liên hệ tổng đài: 02773.875.993 hoặc Fanpage Bệnh viện Tâm Trí Đồng Tháp https://www.facebook.com/bvtamtridongthap nhé!