Hàng chục bệnh nhân chờ đến lượt phẫu thuật mắt bằng Phaco tại Bệnh viện Tâm Trí Đồng Tháp

Bệnh viện đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp

Hàng chục bệnh nhân chờ đến lượt phẫu thuật mắt bằng Phaco tại Bệnh viện Tâm Trí Đồng Tháp

 

Sáng nay, ngày 04/06/2016, hàng chục bệnh nhân chờ đến lượt để phẫu thuật mắt bằng phương pháp Phaco tại Bệnh viện đa khoa Tâm Trí Đồng Tháp. Đây là phương pháp phẫu thuật hiện đại nhất trên thế giới. Được biết mỗi tháng bệnh viện tiếp nhận hàng trăm ca đăng ký phẫu thuật mắt bằng Phaco.

  

  

Để giúp độc giả quan tâm có thêm những kiến thức về bệnh Đục thủy tinh thể (hay gọi là Cườm đá) và Kỹ thuật phẫu thuật mắt bằng phương pháp Phaco. Chúng tôi có cuộc phỏng vấn với bác sĩ  CKI Lê Hoàng Minh, Trưởng Khoa mắt Bệnh viện Tâm Trí Đồng Tháp.

Bác sĩ CKI LÊ HOÀNG MINH
Trưởng khoa mắt, BVĐK Tâm Trí Đồng Tháp

PV: Thưa Bác sĩ, Bệnh đục thủy tinh thể là gì, tại sao bị đục thủy tinh thể và triệu chứng thường gặp là gì ?

Bác sĩ trả lời:

Đục thủy tinh thể (hay còn gọi là Cườm đá) là hiện tượng nhân mắt bị biến đổi, không còn trong suốt, ngăn cản ánh sáng đi vào mắt gây giảm thị lực và dần dần dẫn tới mù lòa. Đây là nguyên nhân gây mù nhiều nhất ở người lớn tuổi.

Những người dễ bị đục thủy tinh thể: thoái hóa do tuổi già,  chế độ dinh dưỡng kém, tiếp xúc ánh sáng nhiều, bị bệnh nội khoa.

Triệu chứng thường gặp là: Mắt mờ dần đi, không đỏ, không đau nhức, có cảm giác như nhìn qua sương mù, nếu bị một mắt thì mắt kia nhìn rõ hơn.

PV: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ hãy cho biết điều trị đục thủy tinh thể bằng cách nào là tốt nhất ?

Bác sĩ trả lời:

Phương pháp duy nhất là phẫu thuật bằng phương pháp Phaco để thay thế bằng nhân mắt nhân tạo. Sau phẫu thuật mắt sáng trở lại và không cần phải mang kính.

 

 

PV: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ hãy cho biết mổ mắt bằng phương pháp Phaco là gì ?

Bác sĩ trả lời:

Phẫu thuật phaco là viết tắt của Phacoemulsification tức là dùng năng lượng sóng siêu âm để tán nhuyễn và tách thủy tinh thể đục thành những mảnh nhỏ rồi hút ra ngoài qua một vết mổ nhỏ không cần khâu và thay vào đó bằng một thủy tinh thể nhân tạo khác. Đây là một phương pháp phẫu thuật chữa bệnh đục thủy tinh thể thể hiệu quả và tiên tiến nhất hiện nay.

Phương pháp phẫu thuật phaco có ưu điểm là:
- Nhanh chóng chỉ mất khoảng 7-10 phút cho một cuộc phẫu thuật.
- Sau phẫu thuật khoảng 1 giờ bệnh nhân có thể về nhà ngay.
- Phẫu thuật chữa đục thủy tinh thể không gây đau, không chảy máu.
- Vết mổ rất nhỏ không cần khâu nên ít loạn thị.
- Thị lực phục hồi nhanh chóng chỉ mất một vài ngày sau khi phẫu thuật phaco.
- Độ an toàn cao, giảm được tối đa biến chứng sau khi mổ.

PV: Thưa Bác sĩ, những ai đủ điều kiện để có thể tiến Phẫu thuật Phaco ?

Bác sĩ trả lời:

- Bệnh nhân có đục thủy tinh thể
- Bệnh nhân không có các bệnh toàn thân cấp tính
- Bệnh nhân không có các viêm nhiễm cấp tính tại mắt

PV: Bác sĩ cho biết người có tuổi bị mờ mắt, Phẫu thuật phaco có sáng ra không ?

Bác sĩ trả lời:

Ở người già có rất nhiều nguyên nhân gây ra mờ mắt, cần phải được khám cẩn thận để tìm ra nguyên nhân. Nếu mờ mắt là do đục thủy tinh thể gây ra thì mới có chỉ định Phẫu thuật Phaco và mắt sẽ sáng ra được.

PV: Thưa Bác sĩ, Mổ thay thủy tinh thể nhân tạo bằng phương pháp Phaco có biến chứng gì không ?

Bác sĩ trả lời:

Đây là một phương pháp tiên tiến nhất hiện nay để điều trị bệnh đục thủy tinh thể. Phẫu thuật cho tỷ lệ thành công rất cao, thị lực và chất lượng thị giác sau mổ rất tốt. Tuy nhiên, biến chứng của phẫu thuật còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Công nghệ, thiết bị phẫu thuật, trình độ của Bác sĩ phẫu thuật, quy trình từ khám, xét nghiệm cho đến phẫu thuật có được giám sát chặt chẽ hay không và sau khi phẫu thuật bệnh nhân có tuân thủ đúng hướng dẫn của Bác sĩ hay không? Một ca phẫu thuật cho kết quả tốt cần đảm bảo đủ các yêu cầu trên.

PV: Thưa Bác sĩ, thủy tinh thể nhân tạo có bền không ?

Bác sĩ trả lời:

Sau khi được đặt vào mắt, thủy tinh thể nhân tạo sẽ tồn tại suốt cuộc đời còn lại của bệnh nhân mà không sợ bị hỏng hay thoái hóa.

PV: Nên phẫu thuật Phaco ở giai đoạn nào, thưa Bác sĩ ?

Bác sĩ trả lời:

Khi đục thủy tinh thể ảnh hưởng đến chất lượng nhìn, gây khó chịu cho người bệnh thì có chỉ định mổ thay thủy tinh thể nhân tạo. Ngày nay với phương pháp phẫu thuật tiên tiến và các loại thủy tinh thể nhân tạo cao cấp, bệnh nhân có thể được mổ ở những giai đoạn rất sớm, khi thị lực ở mức 5/10 – 6/10.

PV: Thưa Bác sĩ, nên thay thủy tinh thể nhân tạo loại nào ?

Bác sĩ trả lời:

Điều này phụ thuộc nhiều vào điều kiện tình trạng bệnh lý về mắt, và kinh tế của bệnh nhân. Những loại thủy tinh thể nhân tạo cao cấp thường đắt tiền, bù lại sẽ mang đến cho ta một chất lượng thị giác hoàn hảo. Chỉ có bác sĩ sau khi khám mắt của bệnh nhân kỹ càng mới biết được đặt loại thủy tinh thể nhân tạo nào là phù hợp nhất.

PV: Thưa Bác sĩ, Sau Phẫu thuật Phaco bệnh nhân có cần phải kiêng gì không ?

Bác sĩ trả lời:

Không! Sau mổ một ngày mắt có thể nhìn bình thường. Tuy nhiên bệnh nhân cần tránh để nước vào mắt trong tuần đầu tiên, tránh để xảy ra những va chạm mạnh vào mắt và đến khám lại ngay khi có những bất thường có thể cảm nhận được như đau nhức, đỏ mắt, nhìn mờ đi.

PV: Tại sao có một số trường hợp mắt bị mờ đi sau khi phẫu thuật, thưa Bác sĩ ?

Bác sĩ trả lời:

Mắt mờ đi sau mổ một thời gian do rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Nguyên nhân phổ biến nhất là do đục bao sau thứ phát – đây là một màng trong suốt còn để lại trong quá trình phẫu thuật giúp đặt thủy tinh thể nhân tạo lên trên. Đục bao sau thứ phát rất ít gặp khi bệnh nhân được sử dụng loại thủy tinh thể nhân tạo Acrysof của hãng Alcon.
Các nguyên nhân khác gây mờ mắt ở lứa tuổi già có thể gặp là tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc, thoái hóa hoàng điểm tuổi già, glôcôm… Bệnh nhân cần được khám mắt tại bệnh viện chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác.
Nếu bệnh nhân bị đục bao sau thứ phát, phương pháp điều trị sẽ không khó khăn. Chỉ cần tiến hành phương pháp laser mở bao sau, thị lực của bệnh nhân sẽ lại được phục hồi.

PV: Thưa Bác sĩ, Bệnh nhân Phẫu thuật Phaco có phải lưu trú tại viện không ?

Bác sĩ trả lời:

Không, sau phẫu thuật khoảng 1 giờ bệnh nhân có thể về nhà ngay.

PV: Thưa Bác sĩ, Phẫu thuật Phaco có phải khâu vết mổ sau khi phẫu thuật không ?

Bác sĩ trả lời:

Không, Phẫu thuật Phaco được tiến hành bởi hệ thống máy phẫu thuật hiện đại với công nghệ áp dụng vết rạch chỉ 1,8mm nên vết thương sẽ tự lành sau mổ.

PV: Để phẫu thuật, bệnh nhân cần chuẩn bị gì, thưa Bác sĩ ?

Bác sĩ trả lời:

Bệnh nhân cần chuẩn bị một tâm lý thật tốt trước khi phẫu thuật, bởi vì những lo lắng thái quá có thể làm ảnh hưởng đến quá trình phẫu thuật.
Tất cả mọi việc sẽ có bác sĩ và kỹ thuật viên của bệnh viện đảm nhiệm. Bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quát cho bệnh nhân trước phẫu thuật, để loại trừ những nguyên nhân có thể ảnh hưởng tới cuộc phẫu thuật. Bác sĩ sẽ đo chiều dài của nhãn cầu, độ cong giác mạc để tính toán công suất của thuỷ tinh thể nhân tạo và khám lại bán phần sau của mắt để tiên lượng khả năng sáng mắt sau phẫu thuật.

PV: Thưa Bác sĩ, Phẫu thuật Phaco có đau không? Và bao lâu sẽ nhìn thấy ?

Bác sĩ trả lời:

Phẫu thuật không đau, không chảy máu, với vết mổ rất nhỏ không cần khâu, thời gian phục hồi sau mổ rất nhanh, bệnh nhân có thể nhìn thấy ngay trong những ngày đầu sau mổ.

PV: Bác sĩ hãy có những lời khuyên gì cho bệnh nhân sau khi phẫu thuật ?

Bác sĩ trả lời:

Trong thời gian đầu sau mổ, bệnh nhân nên tuân thủ những chỉ dẫn sau:
•    Đeo kính bảo vệ mắt trong tuần đầu tiên sau mổ
•    Không cho nước chảy vào mắt trong lúc tắm, gội và rửa mặt trong hai tuần đầu sau khi phẫu thuật.
•    Không dụi tay vào mắt trong tháng đầu sau phẫu thuật.
•    Nên ăn uống nhiều rau và trái cây.
•    Tránh ăn các chất gây kích thích, không nên uống rượu bia trong tháng đầu sau khi phẫu thuật.
•    Có thể đi lại và sinh hoạt nhẹ nhàng, xem báo, đọc sách.
•    Cần tránh cử động mạnh như ho nhiều, bế em bé …
•    Uống thuốc và nhỏ thuốc theo lời dặn của bác sĩ.
•    Rửa tay sạch trước và sau nhỏ thuốc.
•    Đến bệnh viện khám ngay nếu đột nhiên: đau mắt, nhìn mờ.
•    Bệnh nhân nên tra và uống thuốc ngay sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ dặn dò rất kỹ về cách sử dụng thuốc và chăm sóc mắt sau mổ.
•    Bệnh nhân nên đến khám lại mắt vào ngày hôm sau, đây là thời điểm quan trọng nhất để phát hiện các biến chứng sớm có thể xảy ra sau mổ.
•    Hạn chế sử dụng mắt để xem tivi, đọc sách trong tuần đầu tiên sau mổ.
•    Tránh các động tác mạnh vào vùng mắt như day dụi, lau chùi mạnh…
•    Sau 1 tháng, các hoạt động sinh hoạt cá nhân có thể trở về như bình thường.
•    Không đi bơi trong tháng đầu sau phẫu thuật.

PV: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ hãy cho biết cách phòng ngừa đục thủy tinh thể như thế nào ?

Bác sĩ trả lời:

•    Việc điều trị bằng phẫu thuật cho kết quả tốt nhưng không phải lúc nào cũng đảm bảo kết quả và đủ điều kiện để mổ. Điều quan trọng là phải biết phòng ngừa đục thủy tinh thể từ những nguyên nhân gây bệnh đã xác định được.
•    Khám mắt thường xuyên. Khám mắt thường xuyên có thể giúp phát hiện đục thủy tinh thể và các vấn đề về mắt khác ở các giai đoạn sớm nhất- Ngưng hút thuốc lá.
•    Đeo kính râm. Ánh sáng tia cực tím từ mặt trời có thể góp phần vào sự phát triển của đục thủy tinh thể. Đeo kính mát chặn tia cực tím khi đang ở ngoài trời.
•    Chế độ dinh dưỡng có liên quan mật thiết với sự hình thành đục thủy tinh thể. Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa và chức năng gan tốt sẽ có tác dụng giúp phòng ngừa bệnh. Người bị đục thủy tinh thể có khuynh hướng thiếu vitamine C, đồng, mangan, kẽm. Beta-carotene giúp ‘dọn dẹp’ tốt các gốc tự do – một tác nhân gây tổn hại mắt, bảo vệ mắt không bị những tổn thương liên quan đến ánh sáng. Còn taurin là một acid amin chính trong thủy tinh thể, có khả năng làm chậm sự khởi phát của bệnh.
•    Hãy chăm sóc của các vấn đề sức khỏe khác. Thực hiện theo kế hoạch điều trị nếu bị bệnh tiểu đường hoặc điều kiện y tế khác có thể làm tăng nguy cơ bị đục thủy tinh thể- Ăn nhiều đậu lăng (lentils), hành, tỏi, rau bina (spinach), bắp cải, giá, đậu và hạt tươi.
•    Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh. Nếu trọng lượng hiện tại là lành mạnh nhất, làm việc để duy trì nó bằng cách thực hiện hầu hết các ngày trong tuần. Nếu đang thừa cân hoặc béo phì, làm việc để giảm cân từ từ bằng cách giảm lượng calorie và tăng lượng tập thể dụcmỗi ngày, không ăn tảo, thực vật biển, sò ốc, sản phẩm từ sữa it béo, chocolate, gà công nghiệp.. vì đây là những nguồn chứa vanadium vốn độc hại cho mắt.
•    Chọn một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều trái cây và rau quả. Thêm nhiều loại trái cây nhiều màu sắc và rau để chế độ ăn uống đảm bảo rằng đang nhận được rất nhiều vitamin và chất dinh dưỡng. Trái cây và rau quả có đầy đủ chất chống oxy hóa, mà về mặt lý thuyết có thể ngăn chặn thiệt hại cho ống kính mắt. Các nghiên cứu đã không chứng minh rằng chất chống oxy hóa ở dạng thuốc viên có thể ngăn ngừa đục thủy tinh thể . Nhưng trái cây và rau có nhiều lợi ích sức khỏe đã được chứng minh và là một cách an toàn để tăng số lượng các vitamin trong chế độ ăn uống.
•    Xét nghiệm xem có bị ngộ độc chì hay thủy ngân không? Phát hiện và điều trị suy giáp, đái tháo đường, rối loạn nước và điện giải, tăng cholesterol và triglycerid máu.
•    Tẩy giun và khử độc gan định kỳ 16 tháng một lần.
•    Không tiếp xúc trực tiếp với tia UV.
•    Nếu làm việc trong phòng có máy lạnh, phải giành thời gian cho mắt nghỉ ngơi, mỗi giờ nên nhắm mắt khoảng 2 phút, ra ngoài hít thở khí trời. Trong văn phòng nên có cây xanh để không khí được lọc trong lành.
PV: Xin cảm ơn Bác sĩ Lê Hoàng Minh đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn này.